Hormon Dengesizlikleri ve Belirtileri

Vücudumuzdaki hormonlar, kendi içerisinde birçok işlemin olmasını sağlayan düzenleyici kimyasal habercilerdir. Ruh halinden metabolizmaya, enerji seviyelerinden uyku düzenine kadar birçok alanda önemli rollere sahiptir. Fakat hormon seviyelerinin dengesizliğinde meydana gelebilecek herhangi küçük bir değişiklik, sizin  sağlığınızı büyük ölçüde etkileyebilir. Bu yazımızda, hormonların dengesizliklerinin belirtilerinden ve dikkat edebileceğiniz işaretlerden bahsedeceğiz.

Hormon Dengesizliklerinin Yaygın Sebepleri

Hormon dengesizlikleri çoğu zaman gündelik yaşamımızın yan ürünü olarak sağlığımızın karşısına çıkabilir. Dengesizliği oluşturan en yaygın etkenler ise şunlardır:

• Stres: Kronik strese sahip olmak, kortizol seviyelerinizin yükselmesine sebep olarak birçok hormonu eş zamanlı olarak olumsuz etkilemektedir.
• Beslenme Alışkanlıkları: İşlenmiş gıdalarla beraber yapılan yanlış beslenmeler ve bunları takip etmemek, çok kısa vadede hormonların dengesini bozmaktadırlar.
• Uyku Düzeni: Düzensiz veya yetersiz uyku düzenine sahip olmak, büyüme hormonu ve melatonin hormonu gibi birçok hormonları direkt olarak etkileyebilir.
• Yaşlanma Süreci: Andropoz, menopoz veya ergenlik dönemlerinde hormonlar zaman zaman dengesizleşebilir. Bu, yaşamın kaçınılmaz bir parçasıdır.
• Tıbbi Durumlar: Polikistik over sendromu (PCOS), tiroid sorunları ve diyabet gibi hastalıklar sizin hormonlarınızı direkt olarak etkiler. Bu gibi durumlarda doktora danışmak gerekmektedir.
• Çevresel Faktörler: Endokrin bozucu kimyasallar, toksinler ve hava kirliliği hormonları olumsuz etkileyen en önemli çevresel faktörler arasındadır.

Hangi Belirtilere Çok  Daha Fazla Dikkat Etmelisiniz?

Hormon dengesizliklerinin başlıca belirtileri, hangi hormonun etkilendiğine göre değişkenlik oluşturabilir. Fakat başlıca belirtiler şunlardır:

1. Enerji Düşüklüğü ve Yorgunluk: Sürekli yorgunluk hissi ve düşük enerji seviyeleri yaşıyorsanız, tiroid hormonlarınızda bir takım sorunlar olabilir. Hipotiroidizm, metabolizmanın iyice yavaşlamasına sebebiyet verir ve bu durum da enerji eksikliğine yol açabilir. Ayrıca, adrenal yorgunluk sayesinde, kortizol seviyelerindeki düzensizlik ile beraber kendinizi tükenmiş hissetmenize neden olabilir.

2. Ani Kilo Değişiklikleri: Ani kilo kaybı veya kilo alımı, hormon dengesizliklerinin bir belirtisi olabilir. Özellikle tiroid sorunları ve insülin direnci, kilo kontrolünü zorlaştırarak kişinin zayıflama ya da kilo alma sürecini etkileyebilir. İnsülin seviyelerindeki düzensizlik, vücudun yağ depolama seviyelerini yükseltirken, hipertiroidizm de metabolizmayı hızlandırarak ani kilo kaybına neden olabilir.

3. Depresyon ve Ruh Hali Değişimleri: Hormon seviyelerinde oluşan dengesizlikler, ruh halimizde ani değişimlere yol açabilmektedir. Özellikle progesteron, östrojen ve serotonin hormonlarındaki dalgalanmalar, depresyon ve kaygı durumlarını tetikleyebilir. Östrojenin eksikliği, ruh hali dalgalanmaları yaratırken; testosteronun düşmesi de motivasyon kaybına neden olabilmektedir.

4. Uyku Problemleri: Düzensiz uyku ve uykusuzluk, hormon dengesizliğinin en yaygın belirtilerinden birisidir. Yüksek kortizol seviyeleri, uykuya dalmayı zorlaştırırken, melatonin eksikliği de kişinin var olan uyku düzenini bozar. Ayrıca, progesteron seviyelerinin düşük olması da kişinin uykuya çok daha geç dalmasını sağlayabilir.

5. Cilt Problemlerinin Oluşması: Hormonal dengesizlikler, cilt üzerinde kızarıklık, kuruluk veya akne gibi çeşitli sorunlara sebep olabilir. Örnek vermek gerekirse, yüksek androjen seviyeleri akne oluşumuna yol açarken, düşük östrojen seviyeleriyse ciltte kuruluk yaratabilir. Ayrıca, tiroid bezinin yeteri kadar çalışmaması da cildin matlaşmasına ve pullanmaya sebep olabilir.

6. Sindirim Sorunlarının Başlaması: Sindirim sisteminin sağlıklı ve düzenli bir şekilde çalışması, hormonlardan etkilenmesi ile mümkündür. Örneğin, kortizol seviyelerindeki artış mide sorunlarına yol açabilirken, östrojen seviyelerinde oluşabilecek dengesizlikler bağırsak hareketlerini olumsuz etkileyebilir. Aynı zamanda bağırsaklarda kabızlık, gaz veya şişkinlik gibi rahatsızlıkların oluşması da hormonal etkenlerle bağlantılı olabileceği unutulmamalıdır.

7. Saç Kırılması ve Dökülmesi: Saçların gündelik hayatımızda normale nazaran çok daha fazla incelmesi ya da dökülmesi, östrojen hormonunun dengesizliğinden veya tiroid hormonunun yetersizliğinden kaynaklanabilir. Testosteron hormonunun dihidrotestosteron (DHT) hormonuna dönüşmesi, saç foliküllerine zarar verir ve bu da saç dökülmesine sebep olur.

Hormon Dengesizlikleri Nasıl Teşhis Edilir?

Farz edelim ki yukarıda anlatılan belirtilerden birkaçını hayatınızda yaşıyorsanız, bir profesyonele danışmak en mantıklı karar olacaktır. Yapılan kan testleri, kişideki hormon seviyelerinin belirlenmesindeki en yaygın yollardandır. Özellikle kortizol, testosteron, östrojen, tiroid ve insülin seviyelerinin belirlenmesinde kontrol edilmektedir. Ayrıyeten, idrar testleri ve tükürük ile de hormon seviyelerini tespit etmek mümkündür.

Hormon Dengesizliklerine Karşı Alınabilecek Önlemler Nelerdir?

• Dengeli Beslenmeye Sahip Olmak: Sağlıklı yağlar, sebzeler ve tam tahıllar ile zenginleştirilmiş diyetler uygulamak oldukça önemlidir. İşlenmiş gıdalardan uzak durmak ve şeker tüketimini azaltmak da oldukça faydalı olacaktır.
• Stres Yönetimine Sahip Olmak: Nefes egzersizleri, yoga ve meditasyon gibi stres hormonlarını düzene sokabilecek aktiviteler ile uğraşmak size çok faydası dokunabilir.
• Düzenli Uyku: Her gece düzenli olarak 7-9 saat arası uyku uyumak ve uyku sırasında hijyenik bir şekilde bulunmak önemlidir. Uyumadan 30 dakika önce teknolojik cihazlardan uzaklaşılmalıdır. Karanlık bir ortamda uykuya dalmak oldukça önemlidir.
• Fiziksel Aktivite: Haftanın en az 3 günü 30 dakika olacak şekilde orta seviyede egzersizler yapılması hormonlarınızı dengede tutan en önemli şeylerdendir. Ağırlık çalışmak ve aerobik egzersizler ile uğraşmak hormonlarınızı dengelemenin en sağlıklı yoludur.
• Doğal Takviyeler Kullanmak: Probiyotikler, Omega-3 yağ asitleri ve D vitamini kullanımı uzun vadede hormonlarınızın düzelmesine yardımcı olur.

Hormon dengesizliklerinin genel sağlığımıza önemli ölçüde etki edebileceği unutulmamalıdır. Bu sebeple, vücudumuzun verdiği sinyalleri doğru bir şekilde anlamak büyük bir önem taşır. Eğer bu yazıda anlatılan belirtilerden bazılarını yaşıyorsanız, uzman bir doktora başvurarak gerekli testlerin yapılması sağlığınız açısından oldukça faydalı olacaktır.